By Ephraim Cabristante
“BABOY! TAMBUKIKOY! GULANG PALIT ASIN!”
Dili gyud nako mapugngan ang pagtulo sa akong mga luha sa matag higayon nga madunggan nako ning tulo ka pulong nga pirming singgiton sa akong mga classmate kaniadtong Grade Three pa ko. Matag hapon samtang maglakaw mi pauli, magdula mi’g dakpanay aron
malingaw ug dili mi kapuyon ug binaklay. Ug tungod kay tambok man ko, ako ang kanunay nga mahimong “it.” Tanang diskarte nga akong mahunahuna gibuhat nako kaniadto, apan di gyud nako sila madakpan tungod kay lupig pa man ang snatcher sa ilang kapaspason sa
pagdalagan. Tinuod nga mas dako ko ug lawas kung itandi kanila ug mahimo nako silang kulatahon, apan tungod kay dili ko layhan nga mabutang sa gubot ang akong kaugalingon ingon man ang akong mga ginikanan, ako na lang gi-aguwanta ang kasakit ug kahapdos sa buot samtang ila kong gikataw-an ug gibugalbugalan.
Fast forward ngadto karon, ug mamatikdan na sab nato ang “Baboy” nga padayong gihisgotan sa tanan. Sa telebisyon, radyo, dyaryo, ug ingon man sa Internet, starring na sab ang hayop nga atong paboritong kan-on matag pista. Apan sa laing pamaagi gihisgotan karon ang pinalanggang hayop. Dili na ni kabahin ug unsaon pagkuwarta pinaagi sa pagbuhi kang piggy. Hinuon, kwarta ra man gihapon ang hisgotanan diri, apan ang maong kuwarta giingong gikuha sa ngil-ad kaayo nga pamaagi.
Oo, ang nag-init nga isyu sa Priority Development Assistance Fund kon PDAF, o mas ilado pa sa ngalang “pork barrel” nga giingong gikawat ug giabusar sa pipila ka mga pinalangga natong magbabalaod, ang akong gipasabot niining akong gisulat. Gawas kung dili ka layhang mangilabot niining kontrobersya, siguradong magmuro gyud ang imong dagway sa kapungot tungod kay ang mga tawo nga atong gipili ug gisaligan aron mahimong kaabag nato sa paglambo niining atong nasud mao sab ang nagbugalbugal sa atong dignidad isip mga Pilipino ug tigbayad ug tarong nga buhis.
Mouyon gyud ko sa giingon ni kanhing national treasurer ug kasamtangang pangulo sa Board of Trustees niining atong tunghaan nga si Prof. Leonor Briones sa bag-o: di gyud trabaho sa magbabalaod ang magtukod ug mga dalan ug mga pampublikong tunghaan. Kung
wagtangon na gyud ang pork barrel sama sa gilaum sa kadaghanan, matuman na gyud sa mga senador ug kongresista ang bugtong tumong kung ngano silang gipili sa katawhan – ang maghimo ug balaod.
Kung buot hunahunaon, kitang mga tawo duna’y usa ka kinaiya nga duna sab ang mga baboy: ang paghigugma sa kaugalingon. Sama sa mga baboy nga magtiyabaw kung gutomon bisa’g nakasamok na sa silingang natulog, naa’y mga higayon nga kita maghunahuna sa
kaayohan sa atong kaugalingon labaw sa uban. Ang atong pagkamahiligon sa “selfie” usa ka timailhan niini. Tungod ini, makakuha ta’g kapin sa usa ka gatos ka hulagway sa atong kaugalingon samtang pangil-aron nato’g tuyo ang atong mga nawong aron ingnong “cute” ta. Dako sab kaayo ang atong gugma sa kaugalingon nga makit-an na gani sa ubang “selfie” ang kasilyas, tuwalya, ug mga brip ug panti nga way laba sa luyo.
Apan akong klaruhon: dili sayop ang paghunahuna sa kaugalingon, gani usa kinahanglan nato ni aron mabuhi niining kalibotan. Usa kini ka natural nga kinaiya nato isip mga tawo ug bisa’g unsaon, dili gyud nato kini matago. Apan kung masobraan na ta’g paghigugma sa atong mga kaugalingon nga makaguba na ta sa pagsalig ug dignidad sa uban -sama sa pipila nato ka mga pinalanggang magbabalaod – lain na ‘ni nga storya. Dili na ni paghunahuna sa kaugalingon. Usa kini ka linoog nga krimen nga gitawag nga kahakog.
Isip pagtapos ug sa ngalan sa tanang tawong wala gigasa’g matahum nga pigura, duna ra ko’y hangyo kanimo nga nagbasa niini: Palihog lang, ayaw na mi tawagi nga mga “baboy,” kay duna’y ubang mga pulitiko nga nindot ug panglawas nga mas baboy pa labaw namo. Ang mga hakog sa kuwarta ug gahum ang tinuod nga mga baboy niining atong katilingban, dili kaming mga chubby.
