Friday, April 26, 2024

Kausaban batok sa Kalikopan

Nindot kaayo lantawon ang pagsilang sa adlaw diin makapahamudlay sa atong matag adlaw nga buluhaton o tahas. Ilabina kung maayo ang panahon (tyempo), aduna’y lab-as nga hangin, lami ang pagkaon, ug malinawon nga palibot, mas mo abtik pa ang kalag ug kasingkasing kung nipukaw kanimo ang kanindot sa kalikopan. Kinsa gayud ang dili gusto niining mga nahisgutan sa unahan? Tinuod gayod nga usahay makalilisang ang mga balita nga maoy mosagubang sa imong kabuntagon nga makahatag usab og kausaban sa pang-adlaw-adlaw nga buluhaton. Apan kinahanglan magpadayon gihapon kita sa pagkinabuhi. Kinahanglan gihapon natong buhaton ug angay tiwason ang mga tahas nga gihatag kanato.

Usaha’y dili gayod malikayan nga hatagan og pagtagad ang mga ginadili nga butang nga mao’y moguba sa laraw sa matag-adlaw nga kinabuhi. Aduna’y mga pagsulay nga unta dili maayong huna-hunaon apan nagkinahanglan ug pagtagad ug kasulbaran. Ang kinabuhi sa siyudad, paspas gayud mo dalagan ang orasan, duol ra ang imong malantawan, alingasa ang mga sakyanan, nagkadaraiya ug kugi ang mga tawo sa palibot aron matapos ang mga tahas. Sukwahi ang kahimtang sa banikanhong (rural) kinabuhi.  Masayon ra ang mga buluhaton, lonlon nga pagkaon gayod ang anaa sa kapanguhaan, presko ang hangin ug lunhaw ang palibot.

Sa ngadto-ngadto matandi gayod sa usa ka pumapanaw ang kalahian sa duha ka lugar,  Sa usa ka manunulat nga gustong ipadayag ang kalumong pagbati, tinud-anay gayod ang pagsibya sa maayong balita ngadto sa uban. Naglantaw usab kini kung unsa ang kadangatan sa ugma damlag pinaagi sa paggiya, pagsulat o pagmatuto. Apan subo nga pamalandungon nga wala pa makamata ang uban sa unsay kadangatan sa kinabuhi tungod sa kahakog sa gahum dinhi sa siyudad o bisan didto sa rural. Ang dakbayan sa Dumaguete naila nga “Motorcycle Capital of the Philippines” tungod nagkadaghan na ang motorsiklo ug sakyanan. Apan, wala masayod ang uban nga ang aso` (puti o itom) nga gipagawas sa sakyanan makadaot sa kinaiyahan. Maong nakatagamtam kita og climate change sama sa pagkaguba sa ozone layer, greenhouse gas. Nagkutkot sa kabukiran ug suba ang uban aron ipadala sa laing dapit o nasod aron makatagamtam ug mahamugaway nga kahimtang hinungdan sa kalisod,  apan wala sila nagsunod sa insaktong lakang nga gipatuman sa nasudnon ug lokal nga kagamhanan. Naabusaran na ang kinaiyahan.

Makalilisang kaayo ang  mga nahitabo didto sa Leyte pag-abot ni Yolanda, ang linog sa Bohol ug sa norte nga bahin sa atong isla sa mga niaging tuig. Ang kinaiyahan maoy tinubdan sa kinabuhi busa panalipdan gayod kini pinaagi sa pagsunod sa mga insakto nga lakang. Adunay daghang campaign o rally batok sa pagkutkot ug nagkalain-laing matang sa pagguba sa kinaiyahan sa mga nilabay nga bulan ug katuigan. Hinaot nga nakapadasig kini sa pundok aron makatabang ug malamdagan ang katawhan.

Sa ngadto-ngadto nga pagbansay-bansay alang sa kausaban sa kinaiyahan taas gayod ang panglantaw sa usa ka yanong pumapanaw ug manunulat mahitungod niining mga kausaban sa kinaiyahan. Pangandoy lamang niya nga ugma damlag, madasigon pa ang pagmata sa buntag, mupukaw pa ang presko nga hangin ug himsog ang palibot inubanan sa pagsidlak sa adlaw nga maoy maghatag og lalom nga panghunahuna ug paglaom sa usag-usa. Nanghinaot nga ang kinabuhi sa siyudad ug rural makapadayon sa pagdalit ug  luwas nga puy-anan, masustansiya nga pagkaon ug malinawong pagpuyo alang sa tanan. Hinaot na dili  kita mahadlok!

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Latest articles